تحلیلی بر نقش رشد هوشمند شهری در تقویت هویت محله‌‌‌ای (مورد شناسی: محلات ناحیۀ 5 و 6 منطقۀ 2 شهرداری تهران)

در گذشته‌‌‌های نه‌چندان دور، واحدهای محله‌‌ای در شهرها، هویت‌بخش و القاءکنندۀ حس تعلق مکانی به ساکنان خود بودند؛ اما به موازات توسعۀ کالبدی لجام‌گسیخته و مبتنی‌بر اهداف صرف کالبدی و اقتصادی، به‌تدریج مرزهای کالبدی محله از بین رفته و آن را از عنصر هویت‌بخشی تهی کرده است. یکی از اهداف اجتماعی رشد هوشمند شهری، تقویت تعاملات اجتماعی و افزایش حس تعلق و وابستگی به مکان در واحدهای محله‌‌ای است. تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر رشد هوشمند شهری در تقویت هویت محله‌‌ای انجام شده است. محدودۀ مورد مطالعه، چهار محلۀ تیموری، دریان نو، توحید و طرشت در منطقۀ 2 شهر تهران ‌‌است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و داده‌‌های موردنیاز به دو طریق پیمایشی (پرسشنامه) و اسنادی گردآوری ‌‌شده‌‌اند. بدین ترتیب ابتدا نمونه‌‌ای با حجم 383 نفر از بین ساکنان چهار محله به‌صورت تصادفی انتخاب شده، سپس داده‌‌‌های پرسشنامه‌‌ای با استفاده از آزمون‌‌های آماری و با به‌‌کارگیری نرم‌‌افزار SPSS  مورد تجزیه‌‌وتحلیل قرار گرفته است. همچنین 32 شاخص مرتبط با رشد هوشمند که ازطریق آمارهای رسمی جمع‌‌آوری شده، با استفاده از مدلVICORE محاسبه و تحلیل شده‌‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌‌دهد که درمجموع میانگین نمرۀ هویت محله‌‌ای در حد متوسط و نمرۀ کیفیت محیطی (رشد هوشمند) در سطحی کمتر از حد متوسط قرار دارد. از بین محلات مورد پژوهش، فقط محلۀ تیموری با میانگین 3.26 بیش‌‌‌از‌ حد متوسط و سه محلۀ دیگر کمتر از حد متوسط قرار می‌‌گیرند. نتایج به‌دست‌آمده از مدل وایکور نیز حاکی‌از برتری محلۀ تیموری در شاخص‌‌های رشد هوشمند است. از دیگر نتایج این تحقیق، وجود رابطۀ معنی‌‌‌دار مثبت بین میانگین نمرۀ رشد هوشمند و هویت محله‌‌ای است.